Ўзбекистон ва Қозоғистон энергия танқислигини ҳисобга олган ҳолд криптовалютани тартибга солади

Марказий Осиёнинг иккита энг йирик иқтисодиёти ҳали ҳам криптовалюта бозорида бўлишни истайди, аммо уларнинг тармоқлари учун ҳимоя чораларини киритишни тушунади.

Қозоғистон ва Ўзбекистон криптовалюта қазиб олиш бўйича янги қоидаларни жорий қилди. Ўзгаришлар технологиянинг электр энергиясини истеъмол қилиш тармоғини бузиши билан боғлиқ ташвишларни кўрсатади.

Қозоғистон ушбу соҳадаги мавжуд инвесторлар учун ҳисобот талабларини қўшди, бўлажак кончилар яшил чироқ ёнишдан олдин батафсил режа ишлаб чиқиши кутилмоқда.

Ўзбекистонда янги қоидалар қайта тикланадиган энергия манбаларини кўпайтиришга қаратилган, айни пайтда Қозоғистон сингари ноқонуний фермер хўжаликларини жазолайди.

Иккала ҳолатда ҳам ўзгаришлар апрел ойининг охирида кучга кирди, бироқ бу ой ОАВ томонидан хабар қилинди.

Марказий Осиёдаги нисбатан арзон энергия уни крипто-кончилар учун жозибадор манзилга айлантирди, Қозоғистон Хитойдан кейин ўзига хос асал қозон сифатида пайдо бўлди, лекин ўтган ёзда қазиб олишни тақиқлаган эди.

Аммо инвестициялар икки қиррали қилич эканлигини исботлади.

Қозоғистон энергетика ходимлари сўнгги бир йил давомида крипто-кон ишлаб чиқаришни, айниқса “кулранг кончилар”ни энергия истеъмолининг барқарор ўсишида айблаб келади.

Саноатни тартибга солувчи қонунчилик базасига киритилган ушбу янги ўзгаришлар крипто инвестицияларини қўллаб-қувватлаган инновациялар вазирлиги ва аниқ сабабларга кўра кўпроқ шубҳа билан қараган Энергетика вазирлиги томонидан маъқулланган.

Майдонга киришга умид қилаётганлар иш бошлашдан 30 кун олдин ўз фаолияти режасини мутасаддиларга тақдим этишлари керак. Барча операторлардан энергия истеъмолини олдиндан режалаштириш ва инвестиция режаларини бузиш сўралади.

Ўзбекистоннинг янги кончилик қоидалари сабзи ва таёқ аралашмасидир.

Президент Шавкат Мирзиёев 27-апрел куни криптовалюта қазиб олишни юридик шахсларга чекловчи ва қайта тикланадиган манбалардан фойдаланишни сезиларли даражада рағбатлантирувчи қонунчиликка ўзгартиришлар киритди.

Миллий электр тармоғига уланган рўйхатдан ўтган криптовалюта кончилари энди одатдаги истеъмолчиларнинг икки баравар кўп тарифларини ва энг юқори истеъмол даврида қўшимча тўловларни тўлашлари керак бўлади.

Ушбу шартларни эътиборсиз қолдириб, тармоққа уланган кончилар, яъни ноқонуний равишда – агар улар қўлга олинса, одатдаги тарифдан беш баравар юқори тўлов олинади.

Бироқ, буларнинг ҳеч бири ўз қуёш панелларини олиб келадиган крипто кончиларга тааллуқли эмас.

Ўзбекистон ушбу моделни қаттиқ рағбатлантирмоқда ва мамлакатга тоғ-кон хўжаликларини ташкил этиш учун панеллар олиб кирувчи ҳар бир кишига солиқ ва божхона имтиёзларини таклиф қилмоқда.

Ноқонуний криптографик қазиб олиш турли шаклларда бўлади ва ҳатто фермер хўжаликларининг бустлари ҳақидаги хабарлар маҳаллий оммавий ахборот воситаларида тарқалиш нуқтаи назаридан гиёҳванд моддаларни сотиш ҳақидаги хабарларга рақиб бўлса ҳам, тўхтатиш қийин бўлиши мумкин.

Март ойи охирида Ўзбекистоннинг марказий Сирдарё вилоятида 1500 та кон қурилмалари ва 9280 та график ишлов бериш қурилмалари (GPs) бўлган фермер хўжалигини йўқ қилди. Миллий хавфсизлик хизмати маълумотларига кўра, тармоқ билан келишувга кўра, ферма ўзини бошқа турдаги – наслчилик қуёнлари бўлган ферма сифатида кўрсатган.

Ўша ой Қозоғистон юздан ортиқ кулранг кончиларни ёпиб қўйганини айтди. Аммо у ердаги амалдорлар кўплар ҳалокатдан омон қолганини тан олишади.

2018-йилда Ўзбекистон молиявий янгиликлар портали ҳисоб-китобларига кўра, 12 та график процессорга эга кичик криптоферани ташкил этиш 8000 долларга тушади ва ўзини тахминан ярим йил ичида тўлайди.

Бундай ҳисоб-китоблар жуда ўзгарувчан крипто нархларига мос равишда доимо ўзгариб туради. Айни пайтда криптовалюталар жуда паст даражада, битта биткоин ҳозирда 32 200 доллар атрофида сотилмоқда ёки унинг барча вақтлардаги энг юқори кўрсаткичининг ярмидан сал пастроқда. Нархларнинг кўтарилиши, масалан, ўтган йилнинг иккинчи ярмида, одатда уй хўжаликлари даражасида тоғ-кон саноатининг гуллаб-яшнашига олиб келади.

Агар биткоин яна кўтарилса, ҳеч қандай тартибга солиш Марказий Осиёнинг курашаётган тармоқларини сақлаб қололмайди.

 

Манба: eurasianet.org