Ўзбекистонда уран қазиб олиш меросини бартараф этишга тайёргарлик бошланди

Марказий Осиё учун Атроф-муҳитни қайта тиклаш ҳисоби томонидан 2 миллион евро миқдоридаги грант.

Бугун Марказий Осиё учун Атроф-муҳитни қайта тиклаш ҳисоби (ERA) ва Ўзбекистон ҳукумати ўртасида грант шартномаси имзоланганидан сўнг Ўзбекистондаги собиқ уран қазиб олинган майдонлар меросига қарши курашишга тайёргарлик бошланиши мумкин .

2 миллион евро миқдоридаги грант яқинда ташкил этилган Лойиҳани бошқариш бўлимига (PMU) ёрдам беради, у Ўзбекистон пойтахти Тошкентнинг шарқида жойлашган тоғларда жойлашган Янгиобод ва Чоркесардаги собиқ уран қазиб олиш майдончаларини экологик реабилитация қилиш билан шуғулланади.

Гибрид келишуви ЕТТБ Ядро хавфсизлиги департаменти директори Балтасар Линдауер ва Ўзбекистон Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси раиси ўринбосари Исломбек Боқижоновлар иштирокидаги гибрид маросимда имзоланди . Имзоланиш Марказий Осиёдаги уран меросини ечиш бўйича янгиланган Стратегик Бош Режа (SMP) тасдиқланганидан кейин бўлиб ўтди .

Биринчи қадам сифатида, PMU иккита объэктда таъмирлаш ишлари учун зарур тендер ҳужжатларини тайёрлашни бошлаши мумкин. Эрдаги жисмоний иш 2022 йилнинг учинчи чорагида бошланиши кутилмоқда ва якунланиши учун тахминан икки йил керак бўлади.

1300 метр баландликда, сейсмик фаоллик хавфи юқори бўлган ҳудудда, Тошкентдан 70 км узоқликда жойлашган Янгиобод қарийб 40 йил давомида уран қазиб олиш майдони бўлган. У 50 км 2 майдон бўйлаб тарқалган ва тахминан 2,6 миллион м 3 радиоактив чиқиндиларни ўз ичига олади . Режалаштирилган реабилитация ишлари тўртта шахтани ёпиш, ифлосланган бинолар ва қайта ишлаш иншоотларини бузиш, бир нечта чиқинди жинсларни марказий ёпиқ чиқиндихонага кўчириш ва бошқа тегишли тадбирларни ўз ичига олади.

Ўзбекистон пойтахтидан 140 км шарқдаги тоғларда жойлашган Чоркесар қишлоғи 1995 йилгача уран қазиб олинадиган майдон бўлиб, ҳозиргача 3500 га яқин аҳоли истиқомат қилади. Ушбу участкада режалаштирилган реконструкция ишлари иккита шафтани ёпиш ва ташландиқ биноларни бузишни ўз ичига олади.

SMP 2021-йил сентябрь ойида Қирғизистон Республикаси, Тожикистон ва Ўзбекистон, шунингдек, Атом энергияси бўйича халқаро агентлик (MAGATE), Европа Иттифоқи (ЕИ), ЕТТБ ва Россия давлат атом энергияси корпорацияси (Росатом) томонидан тасдиқланган. Бу устувор объэктларда ядровий рекультивация фаолиятини қандай мувофиқлаштиришга мисол бўлади.

2015-йилда Европа Иттифоқи ташаббуси билан ташкил этилган ва ЕТТБ томонидан бошқариладиган ERA Марказий Осиёда совет уран қазиб олиш меросига бағишланган. Европа Иттифоқи ERA нинг энг йирик доноридир, шу билан бирга Белгия , Литва , Норвегия , Испания , Швейтсария ва Америка Қўшма Штатлари ҳам ҳисса қўшган.

 

https://www.ebrd.com/