×

Версия для слабовидящих

Call-center
+998 (71) 202-02-10

Мамлакатда энергетика тармоғини янада ривожлантиришда қайта тикланадиган энергия манбаларининг аҳамияти тўғрисида

Ўзбекистон Республикаси Энергетика вазирининг ўринбосари Шерзод Хўжаев “Иқтисодий хабарнома” журналининг махсус материалида мамлакат электротехника саноатини янада ривожлантиришда қайта тикланадиган энергия манбаларининг роли ва қайта тикланадиган энергия манбалари соҳасидаги йирик инвестиция лойиҳаларини амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида сўзлаб берди.

Ўзбекистон 2030 йилга келиб электр энергиясини ишлаб чиқаришнинг умумий ҳажмида қайта тикланадиган энергия манбаларининг улушини 25 фоизга етказишни ўз олдига мақсад қилиб қўйган. Бугунги кунда бу кўрсаткич 10 фоизни ташкил этади. Кўзланган натижаларга эришиш учун Ўзбекистон Республикаси энергетика вазирлиги томонидан қайта тикланадиган энергия манбалари соҳасидаги йирик лойиҳаларни амалга ошириш бўйича фаол чоралар кўрилмоқда.

10 йил давомида умумий қуввати 5000 МВт бўлган қуёш электр станциялари ва 3000 МВтга эга бўлган шамол электр станциялари қуриш режалаштирилган. Шу мақсадда ҳозирги вақтда Энергетика вазирлиги Жаҳон банки, Осиё Тараққиёт банки ва Европа тикланиш ва тараққиёт банки кўмагида ушбу лойиҳаларни амалга ошириш учун инвесторларни конкурс асосида танлаш бўйича чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. Булар тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар ҳисобига амалга оширилади.

2021 йил охирига қадар Ўзбекистонда ҳар бири 100 МВт бўлган иккита фотоэлектр (қуёш) электр станциясини ишга тушириш режалаштирилмоқда. Ушбу йўналишда Ўзбекистон Республикаси энергетика вазирлиги томонидан Жаҳон банки гуруҳига кирувчи Халқаро молия корпорацияси (IFC) иштирокида давлат-хусусий шериклик дастури асосида фотоэлектр (қуёш) электр станцияларини қуриш бўйича “Scaling solar II” лойиҳаси амалга оширилмоқда. IFC қуёш энергияси лойиҳаларини тузиш ва тендерлар ўтказиш бўйича ёрдам бериш учун етакчи маслаҳатчи сифатида жалб этилган.

2019 йилда Ўзбекистонда IFC кўмагида халқаро тендерларнинг биринчи босқичи ўтказилган. Унинг натижалари 4 октябр куни эълон қилинган. Тендер Навоий вилоятида биринчи 100 МВт қувватли фотоэлектр станциясини қуриш бўйича ўтказилган. Халқаро тендернинг биринчи босқичида Хитой, Жанубий Корея, Япония, Саудия Арабистони, БАА, Ҳиндистон, Жанубий Африка, Россия, Испания, Норвегия ва Франциядан 23 та компания иштирок этди. Улардан 11 та компания олдиндан малака танловидан ўтган.

Тендер тижорат таклифлари бешта компания – Acwa Power (Саудия Арабистони), Jinko Power ва Aljoimah Energy & Water Consortium (ХХР / Саудия Арабистони), Masdar (БАА), TBEA Xinjianing Sunoasis Co Ltd (ХХР) ва Total Eren (Франция) томонидан тақдим этилди.

Иштирокчиларнинг техник ва тижорат таклифларини ўрганиш ҳамда баҳолаш натижаларига кўра, Masdar (БАА) ишлаб чиқарилган электр энергиясининг 1 кВт / соат учун 2.679 АҚШ цент тариф билан ва 12 ой давомида қуриш муддати билан халқаро тендернинг биринчи босқичи ғолиби деб эълон қилинди. БАА экспертларининг таърифича, қуёш электр станцияси йилига 260 миллион кВт / соат электр энергиясини ишлаб чиқаради.

Жорий йил бошидан буён ушбу тендер савдоларининг иккинчи босқичини ўтказиш бўйича ишлар олиб борилмоқда. “Scaling solar II” доирасида Самарқанд ва Жиззах вилоятларида ҳар бири 200 МВт қувватга эга иккита фотоэлектр станция қуришга тендер эълон қилинди. Тендерда иштирок этишга 83 та компания ва  консорциумлар хужжат тақдим этишди. Бу эса Ўзбекистоннинг қайта тикланадиган энергия соҳасидаги лойиҳаларини амалга оширишга инвесторларнинг қизиқиши кучли ўсганлигидан далолат беради.

Бундан ташқари, танлов иштирокчиларининг жўғрофияси кенгайиб, янги компаниялар сафига Европа мамлакатларидан бўлган компаниялар ҳам ўрин олди. Ўтказилган биринчи тендернинг самарадорлигини инобатга олган ҳолда, иккинчисининг натижалари иштирокчилар сонини сезиларли даражада кўпайтириши кутилмоқда. Бу эса нархларнинг янада кўпроқ пасайишига имкон беради. Қайта тикланадиган энергия манбалари Ўзбекистон энергетика соҳаси ривожланишининг устувор йўналишларидан бири ҳисобланади.