«Яшил молиялаштириш» ва хусусий сектор Ўзбекистоннинг яшил иқтисодиётга ўтишини қўллаб-қувватлаши мумкин — ОТБ

Ўзбекистоннинг ўсиш суръати 2022 йилда Россия Федерациясидан инвестициялар ва пул ўтказмаларининг камайиши ҳисобига секинлашиши кутилмоқда, 2023 йилда эса кам миқдорда ўсиши, яшил молиялаштириш эса мамлакатнинг яшилроқ иқтисодиётга ўтишини қўллаб-қувватлаши мумкин. Бу ҳақда , янги Осиё тараққиёт банки (ОТБ) ҳисоботи маълум қилади.

Ўзининг йиллик иқтисодий нашри бўлган «Осиё тараққиёти шарҳи (Asian Development Outlook) 2022 ”да 2022 йилда Ўзбекистон ялпи ички маҳсулоти (ЯИМ) ўсиши 4 фоизни ташкил этишини ОТБ башорат қилган, бу ўтган йилги 7,4 фоиз ўсишдан секинроқ, чунки хусусий истеъмолни мўтадиллаштириш саноат ва хизматлар соҳаси кенгайишини чеклайди. 2023 йилда ўсиш яна 4,5% гача кўтарилиши кутилмоқда, аммо хавфлар кескин ташқи муҳит ва янги коронавирус касаллиги (COVID-19) вариантлари пайдо бўлиши билан боғлиқ.

“COVID-19 нинг мисли кўрилмаган таъсирига қарамай, Ўзбекистонда 2021 йилда, асосан, саноат ва хизматлар соҳасининг кенгайиши ҳисобига кучли ўсиш тикланиши кузатилди”, ОТБнинг Ўзбекистондаги ваколатхонаси директори Синди Малвиcини деб маълумот берди. «Саноат ва қишлоқ хўжалигида иқлим ўзгаришини юмшатиш ва мослашишни молиялаштиришда хусусий секторнинг иштироки учун қулай муҳит яратиш ҳукуматнинг ўсиш бўйича устувор йўналишларини аниқлашга ёрдам беради».

Инфляция ўтган йилги 10,7 фоиздан 2022 йилда 9 фоизгача секинлашиши кутилмоқда. Марказий банк қайта молиялаштириш ставкасини 14 фоиздан 17 фоизга оширди. Озиқ-овқат нархларини пасайтириш учун ҳукумат 2022 йил охиригача ёғлар, парранда гўшти, буғдой уни ва гуруч каби муҳим озиқ-овқатлар учун импорт божлари бўйича имтиёзларни сақлаб қолди. Инфляция 2023 йилда 8 фоизгача пасайиши прогноз қилинмоқда.

2021 йилда тўқимачилик, озиқ-овқат, тоғ-кон саноати ва карер қазиб олишда кучли тикланишдан сўнг саноатдаги кенгайиш 2022 йилда 5% гача секинлашиши кутилмоқда, 2023 йилда эса яна 5,5% гача кўтарилади. Шу билан бирга, хусусий истеъмолнинг ўсиши 4,5% гача секинлашиши кутилмоқда. 2022 йилда пандемиядан кейинги талабнинг совиши ва пул ўтказмалари оқимининг кутилаётган пасайиши билан, бу эса уй хўжаликлари даромадларининг ўсишини чеклайди. 2023 йилда хусусий истеъмол 5% гача камайиши кутилмоқда.

2022 ва 2023 йилларда товар ва хизматлар экспорти, хусусан, мис, олтин, қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ва нефт-кимё экспорти 9 фоизга ўсиши прогноз қилинмоқда. Бироқ, товар ва хизматлар импортининг ўсиши 12 фоизгача қисқариши прогноз қилинмоқда. Ҳар икки йилда ҳам транспорт хизматларига ҳамда импорт капитали ва оралиқ товарларга талаб совийди.

Ҳисобот Ўзбекистонни яшил иқтисодиётга айлантиришга ёрдам бериш учун иқлимдан хабардорликни ошириш, яшил давлат инвестицияларини режалаштириш бўйича институционал мувофиқлаштиришни кучайтириш ва яшил молиялаштиришни ривожлантириш учун қулай муҳит яратишни таклиф қилади. Давлат-хусусий шериклик ва кредит кафолатларини кенгайтириш қайта тикланадиган энергия ишлаб чиқариш ва бошқа муҳим инфратузилмага хусусий инвестицияларни жалб қилишга ёрдам беради.

Ҳисоботга кўра, яшил иқтисодиётга ўтиш давлат корхоналарига қазиб олинадиган ёқилғи субсидияларини босқичма-босқич тўхтатиш ёки камайтириш харажатларини қоплашни, яшил технологияларга давлат ва хусусий инвестицияларни жалб қилишни ҳамда иқлим хавфини баҳолашда банк тизимида экологик, ижтимоий, корпоратив бошқарув тамойилларини жорий этган ҳолда яшил молияни институтлаштиришни ўз ичига олади.

ОТБ ўта қашшоқликка барҳам бериш бўйича саъй-ҳаракатларини давом эттириш билан бирга, гуллаб-яшнаган, инклюзив, барқарор ва барқарор Осиё ва Тинч океанига эришиш тарафдори. Ташкилот 1966 йилда ташкил этилган бўлиб, 49 минтақага мансуб 68 аъзога тегишли.